This website uses cookies so that we can provide you with the best user experience possible. Cookie information is stored in your browser and performs functions such as recognising you when you return to our website and helping our team to understand which sections of the website you find most interesting and useful.
Historia
Bisitari maitea, ongi etorria Donostiara eta Artzain Ona parrokia-katedralera. Eliztarren fede sakonari esker eraikitako tenplua da. Hausnarketa eta otoitz uneak bilatzeko eliztarrek, turistek, bidaiariek eta Compostelara bidean doazen erromesek bisitatzen dute.
Orain bisitatzen duzun tenplua garai batean hareatzek eta padurek okupatutako lursail baten gainean dago. Donostiako hiria alde zaharretik eta jada eraitsita zeuden harresietatik kanpo zegoen. Amarako zabalgunea izeneko inguru berri honetako biztanleek parrokia bat behar zuten arreta material eta espirituala jasotzeko. 1887. urtearen amaieran, lau proiekturen artean, Manuel Echave arkitekto donostiarrak diseinatutakoa hautatu zen, eta hari eman zitzaion obren zuzendaritza. Garaiko estilo neogotikoari jarraituz egin zen. Obrak 1888ko irailaren 29an egin zen lehenengo harria jarri ondoren hasi ziren. Ekitaldian izan zen uda hirian igarotzen ari zen Espainiako errege-familia. Erregina erregeordea, María Cristina, ministro eta gainerako agintariekin batera, Jesusen Bihotzaren behin-behineko parrokian ospatu zen Meza Nagusian izan ziren. Zeremonia amaitu ondoren, segizioa tenplu berrirako orubera joan zen. Udalak tenplua eraikitzeko utzitako lurrak ziren, eta han jarri zen lehenengo harria.
Hurrengo urteetan, eliztarrak bere eraikuntzan murgildu ziren ilusio kolektibo goresgarri batekin, ezbehar guztiak gainditzeko gai zena. Familia guztiek, gizarte-maila edozein izanda ere, beren ekarpenei esker bultzatu zuten eraikuntza, eta hainbat erakundek ere ekarpen handiak egin zituzten azkar amaitzeko. Bederatzi urteko lanen ondoren, Artzain Onaren izenpean, tenplu berria gurtzarako sagaratu zen 1897ko uztailaren 30ean, Loiolako San Inazioren egunaren bezperan, Gipuzkoako zaindaria eta Jesuiten sortzailea. Gasteizko gotzainak, garai hartan Donostia elizbarruti zuenak, emandako lehenengo Meza ospatu zen egun hartan. 1899an tenplua 75 metroko altuerako kanpandorrearen eraikuntzarekin amaitu zen, Ramón Cortázar arkitektoak egina.
Datu historiko horien ondoren, Donostiako Artzain Ona Katedrala bisitatzeari ekingo diogu. Ziur aski, haien neurriek eta monumentaltasunak gainezka egin dizute. 1.915 m2-ko azalera du eta Gipuzkoako eraikin erlijioso handiena da. Gurutze latindarreko oinplanoa, hiru habearte, gurutzadura eta burualde pentagonala dituen tenplua da. Espazioaren harmoniak, nabeen goratzeak eta gurutzerien soiltasunak tenplu hau euskal arkitektura neogotikoaren adibide garrantzitsuenetako bat bihurtzen dute.
Igaro dezagun ataria espazio sakratura sartzeko. Hasteko, sarrera nagusiaren eskuinaldean dagoen Epistolaren nabera joan behar dugu. Hemen dago Guadalupeko Ama Birjinaren Tilmaren erreprodukzio eder bat hartzen duen kapera. Bere atzean, “Jesusen Aurkezpena tenpluan”, “Haurraren Adorazioa Betleemen” eta “Jaunaren Bataioa”, iraganean bataio pontea hemen zegoela gogorarazten diguna, beirate koloretsuak daude.
“Bene-benetan diotsut: Ezin izango da inor Jainkoaren erreinuan sartu, uretik eta Espiritutik jaiotzen ez bada”
Joan 3, 5
Nabe honetan dago Sortzez Garbiaren tailu xumea, oso debozio handikoa, eta handik jarraituko dugu tenpluko gurutzadurara iritsi arte. Ziurrenik, GURUTZE-BIDEKO XIV egonaldiei dagozkien gurutze xume batzuk ikusi dituzu alboetako hormetan banatuta. Askotan Jesusi bere Nekaldi eta Heriotzan laguntzea hilobian amaitzen dela dirudi, hirugarren egunean Kristo berpiztu zela eta gure artean bizirik dagoela ahaztuz. VIA LUCIS
Tenpluko gurutzadurara iritsi gara. Alboko horman, arrosa-leihoaren azpian, Maria Sortzez Garbiari eskainitako erretaula neogotikoa dago. Haren irudia da nagusi multzoan, eta bi jesuita santu gazteren eskulturekin batera ageri da: San Luis Gonzaga eta Kostkako San Estanislao.
Luis Gonzaga goi-noblezia italiarreko familia batekoa zen, eta bere anaiaren mesedetan, seme nagusi gisa zegokion printzerriari uko egin zion. Lurreko edozein loturatik askatu ondoren, Jesusen Lagundian sartu zen, Probidentziaren jainkozko planari amore emateko. 23 urte zituela hil zen, 1591n Erroma hiriari eraso egin zion epidemia larrian gaixo kutsakorrak artatu zituenean. Bizitzaren babeslea eta gazteen zaindaria da.
Kostkako Estanislao santu bat izan zen, bere jaioterriko Poloniatik Erromara 500 kilometro baino gehiago egin ondoren, hasiberritan nobizio bezala onartua izan zena. Hala ere, bederatzi hilabete baino ez ziren izan nobiziatuan, 17 urterekin hil baitzen. Hain laster hil bazen ere, benetako santutasun eredua izan zen.
Jarraian, nabearen azken zati horretako horman, Donostiako zaindaria, San Sebastianen martirioaren koadroak ikus ditzakegu, Murilloren “Arrosarioko Ama Birjina umearekin” lanen erreprodukzioa eta “Ama Birjina Jesus Haurrarekin eta aingeruarekin”.
Nabearen burualdean, Familia Santuaren erretaula ikus dezakegu. Ama Birjina eta San Jose Jesus Haurrarekin batera daude, Espiritu Santuak lagunduta. Espiritu Santua uso baten forman irudikatuta dago, eta goian dago. Ondoan Simeon eta Anaren irudiak. Bi aingeruren artean, San Blas gotzainaren tailua ageri da, eztarriko gaixotasunen zaindari. Erretaula eder honen behealdean, Nazareteko Familia Santuaren oinetan, tenplu honetan aurki dezakegun altxorrik handiena, Jaunaren Presentzia Eukaristikoa Sagrarioan, oharkabean igarotzen dela dirudi. Berpiztutako Kristok gutako bakoitzarengatik sakrifikatu zuen bere burua eta dohainik salbatu gaitu bere heriotzarekin gurutzean.
“Jesus gure artean bizi da, bera atzo, gaur eta beti bera da”
Aldare nagusira iritsiko gara. Absidean, landutako koru-harlanduaren gainean, Jesusen irudia dago, Artzain Ona, eta tenplua haren izenean dago. Horren gainean, absidearen goiko zatian, zazpi beirate bikoitz handi daude, Jesusen Bihotza Santuaren eta Mariaren Bihotz Garbiaren irudiekin, hamabi apostoluekin batera.
23. Salmoa (22)
Jauna dut artzain: ez naiz ezeren beharrean. Larre guritan etzanarazten nau, ur baretara eramaten, eta indarrak berritzen; bide egokitik narama, leiala delako. Ibar beltz-ilunetan banabil ere, ez dut inolako gaitzen beldurrik, zu nirekin baitzaude: zure artzain-makilak lasaitzen nau. Zuk atontzen didazu mahaia etsaien begi aurrean, ukenduz gantzutzen didazu burua; gainezka dut kopa. Bai, zorionak eta leialtasunak inguratuko naute bizitzako egun guztietan; Jaunaren etxean biziko naiz amaigabeko egunetan.
“1953ko uztailaren 30ean, aldare nagusi berriaren sagaratzearekin batera, Artzain Ona tenpluak katedral maila hartu zuen”
Ezkerreko zutabean, eserita dagoen Arrosarioko Ama Birjinaren tailua ikus dezakegu, hazpegi finak eta baretasun handia dituen irudia. Maria, mantu urdinxka fin batez estalita, ama gazte bat bezala agertzen da. Bere Semea aurkezten digu eta eskuineko besoa aurreratzen digu arrosarioa hurbilduz. Aldarearen oinaldean bataiarria dago. Bataioa kristau bizitza ororen oinarria da, Izpirituko bizitzaren ataria eta gainontzeko sakramentuetara sartzeko atea. Hemen jasotzen den Bataioaren bidez, bekatutik askatuak gara, Kristoren kide izateraino eta bertako Elizan sartuak.
Tenpluko gurutzadurako zutabeetan Lau Ebanjelarien irudi zedarriak daude, Tetramorfoen irudiak zizelkatuta dituzten harrizko idulki sendoetan bermatuta. Antzinako aldare nagusiko irudiak dira.
Zure atzean, sarrera nagusiaren gainean, koruan, Azpeitian eraiki eta 1954ko urtarrilaren 19an inauguratu zen katedraleko organo bikaina dago. Fermin de Lasala donostiarraren dohaintza izan zen, Mandasko dukea. Estatuko organorik handiena da, eta Europako handienetako bat. 8.174 hodi ditu; eztainuzko 6.769, zinkezko 1.050 eta zurezko 355. Hodi luzeena 12,50 metrokoa da, eta txikiena zentimetro eskasekoa. 30 tona, 5 teklatu eta 105 erregistro ditu, estilo eta garai desberdinetako piezak interpretatzeko.
Gure bisitarekin jarraitzen dugu Ebanjelioaren nabera joanez. Burualdean, Karmengo Ama Birjinaren erretaula dago. Erdiko erliebean, Ama Birjinak samurtasunez purgatorioko arimei begiratzen die. Karmengo Ama Birjina marinelen zaindaria ere bada, eta marinelek beti eskatu izan diete babesa. Paduako San Antonio, Jesus Haurra besoetan duela irudikatzen zaion santu bakanetakoa, Tourseko San Martin irudi nagusia babesten dute. Bitartean, San Ramon Nonatoren irudiak, haurdun daudenen zaindariak, koroatzen du multzoa.
Jarrai dezagun gure bisitarekin, alboko hormari begira. Jesusek aukeratutako lehen apostolua izateko pribilegioa izan zuen San Andresen Martirioaren mihise bat ikusten da Kristo Etzanaren tailuaren gainean. Hasiera-hasieratik, Prōtoklētos izena eman zitzaion, “lehen deitua”. Jarraian, Murilloren “Txoriaren Familia Santua” artelan ezagunaren erreprodukzioa pasatuta, Kalbario bat dago bere ohiko konposizio ikonografikoarekin. Bere ama, Ama Birjina, eta San Joan, dizipulu maitatua, Jesus gurutziltzatuaren ondoan daude. Dizipuluak eskuak bularrean pausatzen ditu bere atsekabea erakusteko bere Jauna hilda ikustean. Mundu katoliko osoan oso ohikoa da Kristoren gurtza. Herriak beti jakin izan du kristau iragarkia gurutze batean ainguratuta dagoela. Jesusek bekatutik eta heriotzatik askatu gintuen gurutzean hiltzean. Salbamena Kristoren odolaren oparia da. Dena Jainkoaren eta bere gureganako maitasunaren dohaina da.
“Izan ere, Jainkoak hain maite izan zuen mundua, non bere Seme bakarra eman baitzion, harengan sinesten duenik inor gal ez dadin, baizik betiko bizia izan dezan”
Joan 3, 16
Azken erretaula Jesusen Bihotz Santuari eskainita dago. Kristok bere bihotz sutsua erakusten digu. Bere maitasun amaigabearen misterio handian sartzeko gonbidapena izan nahi du. Santiago Apostoluaren eta saiatutako San Sebastianen tailu txikiek irudi nagusia babesten dute. Martiri horrek debozio handia izan zuen iraganean, hilzorian zeudenen zaindaria eta izurritearen aurkako babeslea zelako.
Gure bisita bukatuz goaz Ebanjelioaren nabea zeharkatuz. Bertan, Jesus Haurra besoetan duen San Joseren tailua eta desagertutako Mariaren Bihotz Garbiaren elizako San Pankrazioren irudi xume bat ikus ditzakegu. Korura eta dorrera sartzeko kaperara, burdin hesiak dituena, iristean, San Frantzisko Asiskoaren eta San Judas Tadeoren tailuak daude, eliztarren artean debozio handia duten santuak.
Zure bisita atsegina izatea espero dugu. Giza eskuek Jainkoaren aintza handiagorako eraikitako tenplua utzi aurretik, otoitz eta bilketa une batzuk izatera gonbidatzen zaitugu. Jauna lagundu eta adoratu dezakezu Sagrarioan bere eukaristia aurrean. Horretarako, zure eskura jartzen ditugu otoitz batzuk, agian une honetan lagungarri izango zaizkizunak. Era berean, testuaren estekei esker, tenpluko erretauletan dauden Santuen bizitzan sakondu dezakezu.
ARTZAIN ONA HIMNOA
ARTZAIN ONAREN GORAZARREZ MENDEURRENEAN (1897 - 1997)
Bidez bide,
hona ekarri gaituzu, Jauna,
bidez bide,
zure mintzoa dugu bizi-poz
bidez bide,
zure biziak aseko gaitu,
bidez bide.
Zure mintzoa bizi-poz,
zure deia gidari
zu izan zaitugu bide,
zu, Jauna, aitzindari.
Hona ekarri gaituzu
maitasun-ibiltari.
Zure hitza dugu indar,
zure bakea sari.
Deika genuen mintzoa,
zure mintzo sakona,
izenez bildu gaituzu
eta ekarri hona.
Bereizia dugu zure
altzoa, Artzain Ona.
Sumatzen hasia eman
diguzun zoriona.
Pello Esnal
Jesus, Artzain Ona
Neu naiz artzain ona; artzain onak bere burua ematen du ardien alde. Morroiak, otsoa etortzen ikusi orduko, ardiak utzi eta ihes egiten du, ez baita artzaina eta ardiak ere ez baititu bereak. Orduan, otsoak ardiak harrapatu eta sakabanatu egiten ditu. Izan ere, morroiari lansaria zaio axola eta ez ardiak.
Neu naiz artzain ona. Ezagutzen ditut neure ardiak, eta ni ere ezagutzen naute neureek, Aitak ni ezagutzen eta nik ere bera ezagutzen dudan bezalaxe. Nik neure burua ematen dut ardien alde. Baditut artegian ez dauden beste ardi batzuk ere; haiek ere erakarri egin behar ditut; nire ahotsa entzungo dute eta artalde bakarra izango dira, artzain bakarraren gidaritzapean.
Horregatik maite nau Aitak, neure bizia ematen dudalako eta horrela eskuratzen berriro. Ez dit bizia inork kentzen, baizik eta nik neurez ematen dut. Neure esku dut ematea, eta neure esku berriro hartzea. Hori da neure Aitarengandik hartu dudan agindua.
Joan 10, 14-15
Erromesen bedeinkapena
Jaunak bedeinka eta zaindu zaitzala, Zugan bere aurpegia argi dezala eta bere grazia eman, Zugan arreta jarri eta bakea eman. Berak zure bihotzeko begiak argi ditzala deitzen zaituen esperantza zein den jakin dezazun, zein zure etorkizuneko aberastasuna, eta oztopoak gainditzen lagundu bere Maitasunaren zerbitzari eginez. Amen.

LAGUNDU
Tenplua Jainkoaren eta gure etxea da. Lagundu diezaiogun duin izaten. Donostiako Artzain Ona Katedralaren kontserbazioan edo bere jardueretan lagundu nahi baduzu, egin ezazu dohaintza bat.
Autofinantzaketa da katolikook geure gain hartzen dugun erronka, gure komunitatea mantentzea gure esku baitago. Hori harpidetzaren bidez egiten da. Harpidetza erosoa, egonkorra eta Errenta Aitorpenean desgrabatzen du.